Όταν ο Ισιγκούρο συνάντησε τον Κάφκα...

 

ΟΙ ΑΠΑΡΗΓΟΡΗΤΟΙ   

ISHIGURO KAZUO (NOBEL 2017)

Αυτή είναι σαν τη μουσική.
Μια παρηγοριά.
Μια υπέροχη παρηγοριά.
Δε ζητάω άλλο τώρα. Μια παρηγοριά
Ο Ράιντερ, ένας διάσημος πιανίστας, φτάνει σε μια πόλη της κεντρικής Ευρώπης την οποία δεν μπορεί ν' αναγνωρίσει, για να δώσει μια συναυλία την οποία δεν μπορεί να θυμηθεί πότε τη συμφώνησε. Καθώς όμως περιπλανιέται σε ένα σκηνικό πότε απόκοσμο και πότε κωμικό -αλλά πάντοτε παράξενα ρευστό, σαν σε όνειρο-, αργά αλλά σταθερά συνειδητοποιεί πως αυτή είναι η σημαντικότερη εμφάνιση της ζωής του.
Οι απαρηγόρητοι είναι ταυτόχρονα ένα καθηλωτικό ψυχολογικό μυστήριο, μια δηκτική σάτιρα της λατρείας των τεχνών, αλλά και μια διεισδυτική σπουδή στον χαρακτήρα ενός ανθρώπου του οποίου η δημόσια ζωή ξέφυγε εντελώς από τον έλεγχό του. Κυρίως, ωστόσο, είναι άλλη μια αριστοτεχνικά γραμμή από τον βραβευμένο με Νομπέλ Καζούο Ισιγκούρο, παράξενη, ανησυχαστική, που πάλλεται από τις απηχήσεις του πνεύματος και της ανθρωπιάς του. 

Διαβάστε μια κριτική:

Το 1995 κυκλοφορεί “Οι Απαρηγόρητοι“. Η πιο φιλόδοξη και πειραματική δουλειά του Καζούο Ισιγκούρο.
Πρόκειται για την ιστορία ενός φημισμένου πιανίστα που καταφτάνει σε μια μικρή πόλη της κεντρικής Ευρώπης όχι να δώσει ένα κονσέρτο το οποίο όλοι περιμένουν με ανυπομονησία, αλλά για να δώσει μια ομιλία σχετικά με τη φύση των ζητημάτων που αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι.
Το βιβλίο αρχίζει με την άφιξη του Ράιντερ στο ξενοδοχείο και τις “προετοιμασίες” για την μεθεπόμενη μέρα της ομιλίας. Όμως, σταδιακά, το ρεαλιστικό πλαίσιο της αφήγησης αρχίζει να ανατρέπεται και ο χώρος μεταβάλλεται σε ένα ονειρικό και κλειστοφοβικό τοπίο. Οι άνθρωποι που περιβάλλουν τον πιανίστα φέρονται να έχουν στενή σχέση μαζί του. Ο γκρουμ του ξενοδοχείου τού μιλάει για την κόρη του που όμως είναι η σύζυγος του Ράιντερ και με την οποία δεν διατηρεί καλές σχέσεις. Στους δρόμους της Παλιάς Πόλης ο Ράιντερ συναντάει “τυχαία” παλιούς συμμαθητές του από τα κολλεγιακά χρόνια οι οποίοι αναλαμβάνουν να του θυμίσουν την προηγούμενη ζωή του σαν ο ίδιος ο Ράιντερ να μη μπορεί να την ανακαλέσει. Ο χώρος και ο χρόνος του βιβλίου ταυτίζονται στο παρόν και στο παρελθόν μέσα από την διαταραγμένη μνήμη του ήρωα.

O άγγλος πιανίστας δεν επισκέπτεται μια ιδανική περιοχή αλλά έναν Καφκικό τόπο. Ο Ράιντερ δύσκολα θα βρει παρηγοριά στην ευρωπαϊκή πόλη. Η περιπλάνησή του στην πόλη και στις κοσμικές εκδηλώσεις καταντάει ένας εφιάλτης, ένα αγχώδες όνειρο. Παντού εμπόδια. Παντού όλοι τού ζητάνε κάτι και αυτός δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις τους. Δε μπορεί να εκπληρώσει καμία τους επιθυμία. Όμως ούτε και αυτός φαίνεται να επιθυμεί κάτι. Τα συναισθήματά του ασφυκτιούν, όπως και οι χώροι όπου περιφέρεται. Λαβυρινθώδες ξενοδοχείο, θαλαμίσκοι, στενά δωμάτια, απότομες σκάλες, πορτάκια που οδηγούν σε αδιέξοδα, τείχη και σωληνώσεις, στενοσόκκακα, σκοτεινά δάση. Όμως και οι σχέσεις των ανθρώπων είναι το ίδιο ασφυκτικές.
Στα όνειρα του κυρίου Ράιντερ οι απαρηγόρητοι είναι πολλοί. Είναι οι άνθρωποι, είναι και η ίδια η πόλη. Μια πόλη άγνωστη , νευρωτική, ασυνάρτητη, σχεδόν καφκική, στην καρδιά της Κεντρικής Ευρώπης, που δεν μαθαίνουμε ποτέ το όνομά της και που φαίνεται πως έχει «ζωντανέψει» στο υποσυνείδητο του ήρωα για να φιλοξενήσει αυτόν και τα πρόσωπα γύρω του.

Ο ήρωας του Ισιγκούρο παρατηρεί και αντιμετωπίζει τον έξω κόσμο προσπαθώντας να τοποθετηθεί μέσα σε αυτόν και να ανασυγκροτήσει τη ζωή του αφομοιώνοντας το παρελθόν του.
Το βιβλίο αυτό μας δείχνει την διαταραγμένη προσωπική ζωή των μεγάλων καλλιτεχνών που δεν καταφέρνει να ισορροπήσει ποτέ. Ο χρόνος που αφιερώνουν στην Τέχνη έρχεται σε ρήξη με τον χρόνο που χρειάζεται ένας άνθρωπος για να κρατήσει μια οικογένεια, γονείς και φίλους.
Ο πιανίστας Ράιντερ, στο τέλος του “Οι Απαρηγόρητου”, μέσα στο τραμ της Παλιάς Πόλης, ξεσπάει σε κλάματα αναζητώντας την παρέα ενός τυχαίου επιβάτη. Μαζεύει τα απομεινάρια της ψυχής του…
Ο Ράιντερ σχεδόν ποτέ δεν ξέρει που πηγαίνει , αλλά δίπλα του περνούν όλα τα μεγάλα ζητήματα που απασχολούν τον σύγχρονο άνθρωπο .Η υποκρισία μιας κοινωνίας, τα εργασιακά δικαιώματα των φτωχών, η αυστηρή κριτική γονιών που καταπιέζουν τα παιδιά τους , η Τέχνη και οι παράγοντες που την πλαισιώνουν, η μοναξιά που φέρνει η καταξίωση κ.α.

 

«Οι Απαρηγόρητοι” είναι ένα δαιδαλώδες και πολυσήμαντο μυθιστόρημα που παραπέμπει στον Τζόις, στον Μπόρχες, στον Καλβίνο και στον “Ανθρωπο χωρίς ιδιότητες” του Μούζιλ. Αυτωνών το μύθο και την συνείδηση αγωνιά να προσεγγίσει ο Ισιγκούρο γράφοντας ένα μυθιστόρημα για τον άνθρωπο του εικοστού αιώνα, τον άνθρωπο χωρίς παρηγοριά…
Το μυθιστόρημα αυτό είναι φανερά γραμμένο από έναν δεξιοτέχνη. Είναι από εκείνα τα βιβλία που σε ρουφάνε στην πλοκή τους, ενεργοποιούν την ταύτιση, δεν μπορείς εύκολα να τα αποχωριστείς. Όμως όταν τα τελειώσεις, δεν νιώθεις πως τελείωσαν, συνεχίζει η ιστορία να δουλεύει μέσα σου, δεν διάβασες κάτι κενό, χωρίς νόημα.
Αφήγηση ειρωνική και απελπιστική.
Ένα βιβλίο εκκεντρικό, ανοιχτό σε πολλαπλές ερμηνείες.
Διαβάστε το.

Κώστας Τραχανάς

Και άλλη μία:

http://anagnosi.blogspot.com/2022/02/blog-post_24.html